Jeneratör Gücü Nasıl Hesaplanır?

Jeneratör kimyasal enerjiyi (benzin, mazot, doğalgaz) elektrik enerjisine çeviren, temel olarak alternatör ve motordan oluşan bir sistemdir. Jeneratör seti motor ve alternatörden oluşur. Motor mekanik güç üretir (kW). Alternatör mekanik gücü elektriksel güce çevirir (kVA). Motorlar yük ihtiyacını karşılayacak mekanik güce göre, alternatör ise maksimum görünür gücü sağlayacak şekilde boyutlandırılır. Jeneratör elektrik şebekesinin mevcut olduğu yerlerde “yedek enerji kaynağı” olarak kullanılabileceği gibi, elektrik şebekelerinin olmadığı veya şebekeye çok uzak olan yerlerde “sürekli enerji kaynağı “olarak ta kullanılabilir.

 Jeneratör gücü hesabını binamıza veya fabrikamıza uygun jeneratörü belirlemek için yapmaktayız. Ancak jeneratör seçiminde dikkat etmemiz gereken hususlar vardır. Jeneratör işletmenin türüne göre değişiklik göstermektedir. Mesela bir fabrika ile apartmanın jeneratör seçiminde katsayılar farklı olmakta ve fabrikada kesintisiz üretimin yapılması gerekli ve buralardaki motor gibi ilk çalıştığında yüksek akım çeken makinalar olduğundan bunları göz önünde bulundurarak jeneratör seçimi yapmalıyız.
Toplam kwatt yükünü ve Jeneratör (alternatör) KVA değerini hesaplamak için tüm yüklerin toplanması gereklidir. Ancak yükler reaktif(KVA) ve aktif(kilowatt) güç olarak ikiye ayrılır. Aktif gücün reaktif güce oranı güç faktörü(cos phi) olarak adlandırılır. Güç faktörü yükün bir özelliğidir ve alternatör tarafından kontrol edilemez. Kilowatt olarak belirtilen aktif güç akım ve voltajın çarpımından küçük olacaktır(Tekfaz alternatörlerde Güç(KVA)=AkımxVolt, üçfaz alternatörlerde Güç(KVA)=1.732xAkımxVolt). Alternatörler güç faktörü cos phi=0.8 olacak şekilde dizayn edilmişlerdir. Yani 100 KVA güçünde bir alternatör 80 kw aktif güç verebilir.
Akkor flamanlı lambalar, saf ısı enerjisi tüketen ısıtma elemanları, fırınlar sadece aktif yük tüketirler. Bu tip yükler toplanarak basit şekilde hesaplanabilir. Transformatörler, bobinler, hava hatları, senkron motorlar, redresörler, endüksiyon ve ark fırınları aktif gücün yanında reaktif güç de çekerler.

Alternatörün (jeneratör) güç tesbiti yapılırken, jeneratör tarafından tahrik edilen ve aynı anda çalışacak tüm elemanların güçleri toplanmalıdır. Ancak alternatör elektrik motoru çalıştıracaksa aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.

Elektrik motorlarını çalıştıracak alternatörün gücünü tespit ederken elektrik motorlarının çalışma sırasında çektiği güç değil, yol alma sırasında ihtiyaç duyulan güçlerin de tespit edilmesi gerekir. İndüksiyon motorlarının çalışma sırasında alternatörden çekeceği güç(Palt.) ; In=nominal akım, U=gerilim olmak üzere, Palt.=1.732 x U x In formülü ile hesaplanabilir. Ancak elektrik motoru çalıştıracak alternatör hesaplanırken çalışma sırasında çekeceği güç yerine, elektrik motorunun yol alması için gerekli güç hesaplanır.

Elektrik motorlarının yol alma sırasında çektiği güç elektrik motorunun tipine ve bağlama şekline göre değişiklik gösterir.

Sincap kafesli motorlarda yol alma akımdan dolayı , motor direkt bağlamada nominal akımın 5 ila 6 katı, yıldız-üçgen bağlamada nominal akımın 1.7 ila 2 katı akım çeker. Slipring rotorlu motorlarda ise yol alma akımı, nominal akımın 1.3 ila 1.6 katıdır.